Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawie o sygn. akt: I OSK 472/07 z dnia 18 marca 2008 r. 

Sędziowie:
Jolanta Rajewska (przewodniczący)
Małgorzata Borowiec (sprawozdawca)
Witold Falczyński 

Symbol z opisem:
6190 Służba Cywilna, pracownicy mianowani nauczyciele 

Skarżony organ:
Starosta 

Treść wyniku:
Uchylono zaskarżony wyrok oraz decyzję I i II instancji  

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Rajewska Sędziowie NSA Małgorzata Borowiec (spr.) Witold Falczyński Protokolant Aleksandra Żurawicka po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2008 r. na rozprawie w Izbie Ogólno administracyjnej skargi kasacyjnej F. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 29 grudnia 2006 r. sygn. akt II SA/Ol 101/06 w sprawie ze skargi F. B. na decyzję Starosty N. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie nadanie stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego uchyla zaskarżony wyrok i decyzję Starosty N. z dnia [...] nr [...] oraz decyzję Dyrektora Zespołu Szkół [...] w N. z dnia [...] znak: [...].

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie wyrokiem z dnia 29 grudnia 2006 r., sygn. akt II SA/Ol 101/06 oddalił skargę F. B. na decyzję Starosty N. z dnia [...], nr [...] w przedmiocie nadania stopnia awansu zawodowego.W uzasadnieniu wyroku Sąd przytoczył następujące okoliczności faktyczne i prawne.Starosta N. decyzją z dnia [...], nr [...], uzupełnioną następnie decyzją z dnia [...], utrzymał w mocy decyzję Dyrektora Zespołu Szkół [...] w N. z dnia [...], którą to decyzją wydaną na podstawie art. 7 ust. 1a i 1b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) oraz art. 9b ust. 7 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.) odmówiono F. B. nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego.W uzasadnieniu decyzji wskazał, iż F. B. z dniem 1 września 2003 r. został zatrudniony w Zespole Szkół [...] w N. na stanowisku nauczyciela języka angielskiego na rok szkolny 2003/2004 na podstawie umowy o pracę. Zatrudnienie nastąpiło po uzyskaniu zgody [...] Kuratora Oświaty w O.. Taki tryb zatrudnienia spowodowany był nieposiadaniem przez niego pełnych kwalifikacji do nauczania języka angielskiego. Zatrudnienie nastąpiło na zasadach określonych w Kodeksie Pracy, a nie w Karcie Nauczyciela (art. 7 ust. 1a i 1b ustawy o systemie oświaty).W ocenie organu odwoławczego, w świetle obowiązujących przepisów prawa, F. B. nie mógł rozpocząć stażu na drodze awansu zawodowego nauczyciela, gdyż w tym przypadku przepisy ustawy - Karta Nauczyciela nie mają zastosowania. Dla osób zatrudnionych na podstawie art. 7 ust. 1a ustawy o systemie oświaty, tzn. za zgodą kuratora oświaty, ustalenia obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych dyrektor powinien dokonać zgodnie z przepisami określonymi w art. 42 ustawy - Karta Nauczyciela, natomiast wynagrodzenie ustalić jak dla nauczyciela kontraktowego. Tych zapisów ustawy nie można jednak w żaden sposób uważać za równoznaczne z uzyskaniem stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego.Wskazując na powyższe Starosta N. stwierdził, że żądanie F. B. nadania mu stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego nie może być uwzględnione, ponieważ jest sprzeczne z obowiązującym stanem prawnym. A zatem decyzja Dyrektora Zespołu Szkół [...] w N. jest zgodna z prawem.Decyzja Starosty N. stała się przedmiotem skargi F. B. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, w której skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i decyzji organu pierwszej instancji oraz o nakazanie Dyrektorowi Zespołu Szkół [...] w N., aby niezwłocznie wydał i doręczył mu akt nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego z dniem 1 września 2003 r. W uzasadnieniu skargi wskazał, że w wyżej wymienionym Zespole Szkół pracował w okresie od 1 września 2003 r. do 31 sierpnia 2004 r. jako nauczyciel języka angielskiego. Wcześniej przez ponad 25 lat był nauczycielem akademickim. Pracę w tym Zespole Szkół podjął z zamiarem pracowania tam na stałe po uzupełnieniu stosownych kwalifikacji pedagogicznych, co nastąpiło w połowie lipca 2004 r. Wyjaśnił, iż na składane wnioski w przedmiocie awansu zawodowego Dyrektor Zespołu Szkół nie udzielał odpowiedzi, utrzymując, że skarżący nie ma prawa do awansu w zawodzie nauczyciela, gdyż nie podlega przepisom Karty Nauczyciela, ponieważ został zatrudniony za zgodą [...] Kuratora Oświaty w O. na zasadach określonych w Kodeksie pracy i na podstawie art. 7 ust. 1a i 1b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. W ocenie skarżącego fakt ten nie ma potwierdzenia w zawartej z pracodawcą umowie o pracę. Niezależnie od tego, rodzaj zawartej umowy pozostaje bez wpływu na rozstrzygniecie sprawy, gdyż ustawa o systemie oświaty, nawet po zmianach, które nastąpiły po 1 września 2003 r., stwierdza bez najmniejszej wątpliwości, iż prawa i obowiązki nauczycieli przedszkoli, szkół i placówek określa ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela.Skarżący podniósł, iż zaskarżona decyzja administracyjna została wydana w wyniku (prawomocnego z dniem 17 listopada 2005 r.) wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, sygn. akt II SAB/OI 38/05, z dnia 15 września 2005 r., w którym stwierdzono bezczynność organu pierwszej instancji w przedmiotowej sprawie. Zdaniem skarżącego, argumentacja zawarta w zaskarżonej decyzji, jak również w decyzji organu pierwszej instancji, jest nieadekwatna do stanu faktycznego i prawnego sprawy, a ponadto jest sprzeczna z uzasadnieniem wyroku z dnia 15 września 2005 r. Skarżący zwrócił także uwagę, iż pouczenie co do przysługującego środka odwoławczego zawarte w uzupełnieniu zaskarżonej decyzji drugiej instancji jest w sposób oczywisty wadliwe i niedostatecznie precyzyjne.Ponadto skarżący wskazał, iż art. 7 ust. 1a i 1b ustawy o systemie oświaty jest pomyślany jako ochrona wynagrodzenia osoby posiadającej odpowiednie przygotowanie do prowadzenia danych zajęć, dla której praca w systemie oświaty nie jest pierwszą pracą, lecz której nie można nadać stopnia nauczyciela kontraktowego w trybie art. 9a ust. 3 Karty Nauczyciela, toteż zatrudnia się ją jako stażystę na podstawie art. 10 ust. 3 tej Karty. Nonsensem jest więc twierdzenie, iż w systemie oświaty nie wolno zatrudniać osób niespełniających wymagań kwalifikacyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela, i że takie osoby nie mają prawa do uzyskania stopnia awansu zawodowego zgodnie z art. 9a ust. 1 oraz prawa do awansu zawodowego w zgodzie z przepisami rozdziału 3a tej Karty. W świetle art. 9b ust. 1 Karty Nauczyciela spełnienie wymagań kwalifikacyjnych, o których mowa w art. 9 ust 1 pkt 1, jest warunkiem niezbędnym dopiero przy nadawaniu kolejnego stopnia awansu zawodowego nauczyciela. Pierwszym zaś stopniem awansu zawodowego nauczyciela jest stopień stażysty albo stopień nauczyciela kontraktowego. Ten drugi nadaje się nauczycielowi w momencie nawiązania z nimstosunku pracy, jeśli spełnia on wymagania określone w art. 9a ust. 3 Karty Nauczyciela. W ocenie skarżącego o szczególnym trybie zatrudniania nauczycieli akademickich legitymujących się co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole wyższej lub osób posiadających co najmniej pięcioletni okres pracy i szczególny dorobek zawodowy, które zgodnie z art. 9a ust. 3 Karty Nauczyciela uzyskują z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole stopień nauczyciela kontraktowego, świadczy też brzmienie art. 9b ust. 4 tej Karty, gdzie stwierdza się, iż nauczycielowi zatrudnionemu w trybie art. 9a ust. 3 w drodze decyzji administracyjnej stopień nauczyciela mianowanego nadaje organ prowadzący szkołę.Starosta N. w odpowiedzi na skargę, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji wniósł o jej oddalenie.Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie uznał, iż skarga nie zasługuje na uwzględnienie.Sąd pierwszej instancji wskazał, że w obecnym stanie prawnym system awansu zawodowego nauczycieli oddziela kwestie formy nawiązania stosunku pracy od nadawania stopni awansu zawodowego, gdyż stosunek pracy nawiązuje z nauczycielem pracodawca, natomiast stopnie awansu zawodowego nadają wskazane ustawą organy zewnętrzne w stosunku do szkoły (z wyjątkiem stopnia nauczyciela kontraktowego). Pomimo tego, te dwie najistotniejsze regulacje dotyczące sytuacji zawodowej nauczycieli nie mogą być rozpoznawane w oderwaniu odsiebie. Oczywistym jest bowiem, iż awans zawodowy określony Kartą Nauczyciela, dotyczyć może jedynie osoby zatrudnionej w trybie Karty Nauczyciela, a przepisy odnoszące się do awansu zawodowego nauczycieli skorelowane są z przepisami określającymi wymagania kwalifikacyjne konieczne do objęcia stanowiska nauczyciela (art. 9 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela) i przepisami regulującymi nawiązanie stosunku pracy przez nauczyciela (Rozdział 4 Karty Nauczyciela).Stosownie do art. 9 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela, stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje.Stosownie do art. 10 ust. 1 Karty Nauczyciela, stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się w szkole na podstawie umowy o pracę lub mianowania, z zastrzeżeniem ust. 8. Z treści art. 10 ust. 2 Karty Nauczyciela wynika, iż z osobą posiadającą wymagane kwalifikacje i rozpoczynającą pracę w szkole stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony na jeden rok szkolny w celu odbycia stażu wymaganego do uzyskania awansu na stopień nauczyciela kontraktowego, z zastrzeżeniem ust. 7. Powołane przepisy Karty Nauczyciela wprowadzają zatem zasadę, iż nauczycielem może być jedynie osoba posiadająca kwalifikacje wymienione w art. 9 ust. 1 pkt 1, i z taką osobą dyrektor szkoły może zawrzeć umowę o pracęna czas określony w trybie przewidzianym w Karcie Nauczyciela. Tak zatrudniony nauczyciel otrzymuje stopień nauczyciela stażysty. Natomiast przepis art. 10 ust. 8, stanowi, iż nie można nawiązać stosunku pracy z nauczycielem, który nie spełnia warunków, o których mowa w art. 10 ust. 5 pkt 2-5 Karty Nauczyciela, tj. nauczycielem nieposiadającym kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska (w tym nieposiadającym przygotowania pedagogicznego), z zastrzeżeniem ust. 9.Wyjątki od przytoczonej wyżej zasady może przewidywać tylko ustawa. Pierwszy z nich zawiera art. 10 ust. 3 Karty Nauczyciela, który stanowi, iż w szczególnych przypadkach uzasadnionych potrzebami szkoły z osobą, o której mowa w ust. 2, legitymującą się wymaganym poziomem wykształcenia, lecz nieposiadającą przygotowania pedagogicznego, dopuszczalne jest nawiązanie stosunku pracy, o ile osoba ta zobowiąże się do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie odbywania stażu. W przypadku, gdy nauczyciel w ciągu pierwszego roku pracy w szkole nie uzyska przygotowania pedagogicznego z przyczyn od niego niezależnych, z nauczycielem może być zawarta umowa o pracę na kolejny rok szkolny. Staż wymagany do ubiegania się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego przedłuża się do czasu uzyskania przygotowania pedagogicznego.Drugi z nich określa art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela, zgodnie z którym w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, z osobą rozpoczynającą pracę w szkole, z nauczycielem kontraktowym lub z nauczycielami, o których mowa w ust. 5, stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony. W przypadku nauczyciela zatrudnionego na podstawie ust. 7, posiadającego wymagane kwalifikacje, na jego wniosek odstępuje się od stosowania przepisów rozdziału 3a (art. 10 ust. 11 Karty Nauczyciela). W art. 10 ust. 9 Karty Nauczyciela ustawodawca zawarł kolejny wyjątek pozwalający na zatrudnienie osoby nie posiadającej pełnych kwalifikacji. Zgodnie z jego treścią, w przypadku, o którym mowa w art. 10 ust. 7, jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia osoby posiadającej wymagane kwalifikacje, można za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny zatrudnić nauczyciela, który nie spełnia warunku wymienionego w art. 10 ust. 5 pkt 5. Do nauczycieli zatrudnionych na podstawie art. 10 ust. 9 nie stosuje się przepisów Rozdziału 3a Karty Nauczyciela. Dla celów płacowych nauczyciele ci są traktowania jak nauczyciele stażyści (art. 10 ust. 10 Karty Nauczyciela).Wskazać więc należy, iż ustawodawca wymienionymi przepisami łączy uzyskanie odpowiedniego stopnia awansu zawodowego z nawiązaniem stosunku pracy w trybie Karty Nauczyciela, co z kolei jest możliwe jedynie z osobami posiadającymi stosowne kwalifikacje wymienione w art. 9 ust. 1 pkt 1 tejże ustawy. W sytuacji natomiast, gdy nauczyciel nie posiada stosownego przygotowania pedagogicznego może zostać zatrudniony na podstawie art. 10 ust. 3, przy czym kolejny stopień awansu zawodowego, tj. stopień nauczyciela kontraktowego może uzyskać jedynie po uzyskaniu stosownego przygotowania pedagogicznego. Nauczyciel bez pełnych kwalifikacji może zostać zatrudniony w trybie art. 10 ust. 9 Karty Nauczyciela, wtedy jednak w ogóle nie może rozpocząć awansu zawodowego.Przechodząc do przepisów Rozdziału 3a Karty Nauczyciela regulującego awans zawodowy nauczycieli, Sąd pierwszej instancji stwierdził, że w art. 9a ust. 1 tej ustawy ustawodawca wymienił cztery stopnie awansu zawodowego nauczycieli, a mianowicie: nauczyciela stażystę, nauczyciela kontraktowego, nauczyciela mianowanego oraz nauczyciela dyplomowanego. Przepis art. 9a ust. 2 stanowi, iż osoba nieposiadająca stopnia awansu zawodowego z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole uzyskuje stopień nauczyciela stażysty, z zastrzeżeniem ust. 3. W ustępie tym wskazano m.in., iż nauczyciele akademiccy legitymujący się co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole wyższej z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole uzyskują stopień nauczyciela kontraktowego, co stanowi wyjątek od zasady, iż nauczyciel z momentem zatrudnienia otrzymuje stopień zawodowy stażysty. Prawodawca łączy więc w tym przepisie możliwość nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego dla nauczyciela akademickiego posiadającego wymagany staż pracy w szkole wyższej z nawiązaniem stosunku pracy w szkole. Jednakże w świetle art. 9 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela możliwość zajęcia stanowiska nauczyciela jest uzależniona od posiadania odpowiedniego wykształcenia oraz przygotowania pedagogicznego. Oznacza to, że obowiązek posiadania przygotowania pedagogicznego dotyczy również nauczycieli akademickich.Natomiast w przypadku braku posiadania pełnych kwalifikacji, o których mowa w powołanym przepisie, nauczyciel akademicki będzie mógł zostać zatrudniony jedynie w trybie art. 10 ust. 3, art. 10 ust. 9 Karty Nauczyciela bądź ewentualnie w oparciu o przepisy art. 7 ust. 1a i 1b ustawy o systemie oświaty. Pierwszy ze sposobów zatrudnienia (art. 10 ust. 3 Karty Nauczyciela), przewiduje możliwość uzyskania kolejnego stopnia awansu zawodowego dopiero po uzyskaniu przygotowania pedagogicznego. Drugi ze sposobów zatrudnienia (art. 10 ust. 9) stanowi z kolei, iż do nauczycieli zatrudnionych w tym trybie nie stosuje się przepisów dotyczących awansu zawodowego, a osoby zatrudnione uzyskują jedynie stopień zawodowy nauczyciela stażysty.Wymienione przepisy ustawy o systemie oświaty stanowią natomiast, iż w uzasadnionych przypadkach w szkole publicznej może być, za zgodą kuratora oświaty, a w przypadku szkoły artystycznej - ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, zatrudniona osoba niebędąca nauczycielem, posiadająca przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć (art. 7 ust. 1a tejże ustawy). Osobę, o której mowa w ust. 1a, zatrudnia się na zasadach określonych w Kodeksie pracy, z tym że do osób tych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć edukacyjnych nauczycieli oraz ustala się wynagrodzenie jak dla nauczyciela kontraktowego. Określenie, iż osoba zatrudniona na podstawie art. 7 ust. 1a i 1b ustawy o systemie oświaty otrzymuje wynagrodzenie jak nauczyciel kontraktowy nie oznacza, iż osoba zatrudniona otrzymuje stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego. Art. 7 ust. 1 b jasno bowiem stanowi, iż dotyczy on jedynie wysokości wynagrodzenia jak dla nauczyciela kontraktowego, nie zaś nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego.Odnosząc się do argumentu skargi, iż przepisy art. 7 ust. 1a i 1b ustawy o systemie oświaty pozostają bez wpływu na sytuację prawną skarżącego w kwestii awansu zawodowego, skoro z art. 5b tej ustawy wynika, iż prawa i obowiązki nauczycieli szkół określa Karta Nauczyciela, Sąd pierwszej instancji stwierdził, że przepisy art. 7 ust. 1a i 1b są przepisami szczególnymi w stosunku do art. 5b i wykluczają stosowanie do osób zatrudnionych w tym trybie przepisów Karty Nauczyciela, z wyjątkami zawartymi w art. 7 ust. 1a i 1b.W ocenie Sądu pierwszej instancji w sprawie jest bezsporne, że skarżący w chwili rozpoczęcia pracy w Zespole Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących w N. nie miał pełnych kwalifikacji do objęcia stanowiska nauczyciela, gdyż nie spełniał wymogu posiadania przygotowania pedagogicznego. O tym, że był zatrudniony w trybie określonym w art. 7 ust. 1a i 1b ustawy o systemie oświaty świadczy zgoda wydana w dniu 3 września 2003 r. przez [...] Kuratora Oświaty w O. na jego zatrudnienie w oparciu o wymienione przepisy ustawy o systemie oświaty oraz wyrównanie mu wynagrodzenia za tę pracę do poziomu wynagrodzenia nauczyciela kontraktowego. Zdaniem Sądu pierwszej instancji, niezależnie jednak od tego, czy skarżący był zatrudniony w trybie art. 10 ust. 9 Karty Nauczyciela, czy też w trybie przepisów ustawy o systemie oświaty, nie ulega wątpliwości, że ze względu na brak pełnych kwalifikacji mógł zostać zatrudniony w Zespole Szkół jedynie za zgodą kuratora oświaty i nie mógł uzyskać w trakcie trwania tego zatrudnienia w okresie od 1 września 2003 r. do 31 sierpnia 2004 r. stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego. W konsekwencji Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie uznał, że skarżący nie mógł uzyskać z mocy prawa stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego z dniem nawiązania stosunku pracy w Zespole Szkół [...] w N..Sąd pierwszej instancji za nietrafny uznał również zarzut skargi, jakoby obowiązek nadania skarżącemu stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego wynikał z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 15 września 2005 r. sygn. akt II SAB/Ol 38/05. Wyrokiem tym Sąd zobowiązał jedynie Dyrektora Zespołu Szkół [...] w N. do rozpatrzenia wniosku skarżącego o nadanie stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego w drodze decyzji administracyjnej w terminie 30 dni od dnia doręczenia akt organowi. W uzasadnieniu wyroku podał, że "podnoszony przez dyrektora szkoły argument, iż decyzji takiej nie może wydać, gdyż skarżący nie był zatrudniony w szkole na podstawie Karty Nauczyciela, lecz na podstawie ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, a w związku z tym nie mógł rozpocząć stażu na drodze awansu zawodowego, nie znajduje podstaw". Zdaniem skarżącego, ten zapis uzasadnienia wyroku nałożył na organ obowiązek wydania decyzji uwzględniającej żądanie skarżącego. Sąd pierwszej instancji podkreślił jednak, iż skarżący nie zauważa zdania następnego zawartego w treści uzasadnienia wyroku, zgodnie z którym "okoliczność ta bowiem może mieć jedynie znaczenie dla oceny organu, czy skarżący spełnił wymogi niezbędne do nadania mu stopnia nauczyciela kontraktowego. Nie pozbawia to jednak skarżącego prawa do złożenia wniosku o nadanie mu takiego stopnia, a tym samym zobowiązuje organ do podjęcia rozstrzygnięcia w tym przedmiocie w drodze decyzji administracyjnej". W ocenie Sądu pierwszej instancji, z analizy przytoczonego wyroku nie wynika więc, iż Sąd zobowiązał organ pierwszej instancji do wydania decyzji o określonej treści, tak jak tego chce skarżący, tj. decyzji pozytywnej dla skarżącego, nadającej mu stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego. Sąd wyrokiem tym zobowiązał organ jedynie do załatwienia wniosku skarżącego w tym przedmiocie w drodze decyzji, nie wskazując sposobu rozstrzygnięcia sprawy.Sąd pierwszej instancji za niezasadny uznał również zarzut, że spełnienie wymagań kwalifikacyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela jest warunkiem niezbędnym dopiero do nadania kolejnego stopnia awansu zawodowego nauczyciela. Kwestie związane z uzyskaniem kolejnego stopnia awansu zawodowego reguluje bowiem art. 9b ust. 1 Karty Nauczyciela, co wynika wprost z jego treści. Wskazanie ustawodawcy, iż warunkiem nadania kolejnego stopnia awansu zawodowego jest spełnienie wymagań kwalifikacyjnych określonych w art. 9 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela, nie oznacza, iż ustawodawca zwolnił od uzyskania tych kwalifikacji osoby rozpoczynające po raz pierwszy pracę w szkole. Ustawodawca w art. 9b ust. 1 Karty Nauczyciela podkreślił jedynie jeszcze raz zasadę, iż wymagane kwalifikacje stanowią podstawę do nawiązania stosunku pracy z nauczycielem oraz uzyskania stopnia awansu zawodowego. Przy czym z art. 9b ust. 1 Karty Nauczyciela wynika, iż będzie on miał zastosowanie jedynie do nauczycieli stażystów nie posiadających przygotowania pedagogicznego (a więc pełnych kwalifikacji w rozumieniu art. 9 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela), tylko bowiem osoby zatrudnione na podstawie art. 10 ust. 3 Karty Nauczyciela uzyskują stopień zawodowy nauczyciela stażysty pomimo braku pełnych kwalifikacji i mogą odbywać staż wymagany do uzyskania kolejnego stopnia awansu zawodowego, pod warunkiem, że zobowiążą się do uzupełnienia wymaganych kwalifikacji. Zatem wyjątek od zasady posiadania kwalifikacji wymienionych w art. 9 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela dotyczy jedynie nauczycieli stażystów zatrudnionych w trybie art. 10 ust. 3 i nie może być interpretowany rozszerzająco.W ocenie Sądu pierwszej instancji, również art. 9b ust. 4 Karty Nauczyciela nie stanowi samodzielnej podstawy nawiązania stosunku pracy. Przepis ten wskazuje jedynie organy właściwe do wydania aktu nadania stopnia awansu zawodowego. Zarówno art. 9a ust. 3, jak i art. 9b ust. 4 Karty Nauczyciela nie przewidują szczególnej formy zatrudnienia nauczycieli akademickich. Artykuły te znalazły się w rozdziale 3a Karty Nauczyciela i regulują jedynie formy i tryb uzyskiwania przez nauczycieli akademickich stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego, wprowadzając uprzywilejowaną pozycję dla nauczycieli akademickich, umożliwiającą im uzyskanie takiego stopnia (zamiast stopnia nauczyciela stażysty) z momentem zatrudnienia w szkole. Przywołane ostatnio przepisy nie zwalniają jednak tej grupy nauczycieli od wymogów określonych w art. 9 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela, tj. posiadania stosownego wykształcenia kierunkowego wraz przygotowaniem pedagogicznym. Dlatego też nauczyciel akademicki nieposiadający przygotowania pedagogicznego nie może zostać automatycznie nauczycielem kontraktowym, ponieważ nie może objąć stanowiska nauczyciela zgodnie z art. 9 ust 1 pkt 1 Karty Nauczyciela. Nauczyciel taki może zostać zatrudniony jedynie w jednym z trybów szczególnych opisanych wyżej.Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie na mocy art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej w skrócie P.p.s.a., skargę oddalił.Od powyższego wyroku skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł F. B. reprezentowany przez radcę prawnego i zaskarżając wyrok w całości zarzucił naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię, a w szczególności przepisów dotyczących stopnia awansu zawodowego i wynikających stąd uprawnień nauczyciela zatrudnionego w systemie oświaty, czyli art. 9 i 10 oraz przepisów rozdziału 3a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn. Dz.U: z 2003 r. Nr 118, poz. 1112 ze zm.), a także przepisów art. 5a ust. 3 (później art. 5b) oraz art. 7 ust 1a i 1b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 i Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572).Wskazując na powyższą podstawę skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i uznanie jego skargi za zasadną poprzez orzeczenie, że skarżący w momencie nawiązania stosunku pracy w charakterze nauczyciela języka angielskiego z Zespołem Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących w N., czyli z dniem 1 września 2003 r. uzyskał prawo do otrzymania aktu nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego języka angielskiego, a nadto, że zaskarżone decyzje administracyjne pierwszej i drugiej instancji były także pod względem formalnym niezgodne z obowiązującym prawem, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Olsztynie do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie kosztów postępowania sądowego według norm przepisanych.W uzasadnieniu skargi kasacyjnej skarżący wskazał, iż swoje żądanie co do przysługującego mu z dniem 1 września 2003 r. stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego opiera na art. 9a ust. 3 Karty Nauczyciela, gdyż spełnia warunki określone w tym przepisie.Zdaniem skarżącego odmowa nadania mu stopnia nauczyciela kontraktowego z powodu niespełnienia wymagań kwalifikacyjnych określonych w art. 9 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela, stoi w sprzeczności z art. 9b ust. 1 Karty Nauczyciela, zgodnie z którym warunkiem nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zawodowego jest spełnienie wymagań kwalifikacyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1. W ocenie skarżącego, z przepisu tego wynika, że niespełnienie wymagań kwalifikacyjnych określonych w art. 9 ust. 1 pkt 1 tej ustawy nie jest przeszkodą w podjęciu pracy w szkole w charakterze nauczyciela oraz uzyskania pierwszego stopnia awansu zawodowego w zgodzie z art. 9a i że wymagania te można uzupełnić w toku dalszej ścieżki awansu zawodowego. Natomiast błędna jest interpretacja Sądu pierwszej instancji, że przez kolejny stopień awansu zawodowego należy tu rozumieć stopień nauczyciela kontraktowego.Podkreślił, że analiza treści rozdziału 3a Karty Nauczyciela prowadzi do wniosku, że tworzy ona szczególne preferencje dla nauczycieli akademickich legitymujących się co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole wyższej i podejmujących pracę w szkołach publicznych działających na podstawie ustawy o systemie oświaty, zapewniając im przyśpieszenie awansu zawodowego w porównaniu do absolwentów rożnych szkół wyższych, w tym także pedagogicznych, podejmujących pracę zawodową po raz pierwszy.Dlatego też pojęcie "kolejnego" stopnia awansu zawodowego, zawarte w treści art. 9b ust. 1 Karty Nauczyciela nie jest dla obu tych kategorii nauczycieli podejmujących pracę w szkole jednakowe. Dla nauczyciela stażysty kolejnym stopniem awansu zawodowego jest bowiem stopień nauczyciela kontraktowego, podczas gdy dla byłego nauczyciela akademickiego, uzyskującego, stosownie do art. 9a ust. 3 Karty Nauczyciela stopień nauczyciela kontraktowego z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole, stopniem takim jest stopień nauczyciela mianowanego. Trafność tego poglądu potwierdza treść art. 9b ust. 4 pkt 1 tej ustawy, gdzie jest mowa o tym, że "nauczycielowi zatrudnionemu w trybie art. 9a ust. 3", a więc bez odbywania stażu, stopień nauczyciela kontraktowego nadaje dyrektor szkoły, podczas gdy nadanie mu stopnia nauczyciela mianowanego przez organ prowadzący szkołę wymaga spełnienia warunków określonych w art. 9b ust. 1 Karty Nauczyciela w odniesieniu do kolejnego stopnia awansu, w tym między innymi odbycia stażu i spełnienia wymagań kwalifikacyjnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy. W ścisłym związku z tą regulacją pozostają inne przepisy rozdziału 3a Karty Nauczyciela, określające między innymi różne okresy staży na kolejne stopnie awansu zawodowego dla tych dwóch kategorii nauczycieli.Skarżący za błędne uznał twierdzenie Sądu, iż jako osoba zatrudniona na podstawie przepisów art. 7 ust. 1a i 1b ustawy o systemie oświaty, nie podlegał przepisom Karty Nauczyciela regulującym awans zawodowy. Wskazał, że przepisy te odnoszą się do osoby niebędącej nauczycielem, tymczasem on był wcześniej nauczycielem akademickim przez ponad 25 lat i nadto przez ponad rok pracował na pół etatu jako nauczyciel języka angielskiego w szkole średniej, a więc nie należał do osób takiej kategorii. Ponadto, nawet osoba niebędąca nauczycielem, zatrudniona w szkole w oparciu o przepisy art. 7 ust. 1a i 1b cytowanej wyżej ustawy o systemie oświaty, z momentem nawiązania stosunku pracy w szkole w charakterze nauczyciela zmienia swój status i staje się w sensie faktycznym i także formalnym nauczycielem, a więc przysługują jej wszystkie te szczególne prawa i obowiązki, w tym także do awansu zawodowego, o których mowa w art. 5b tej ustawy.Skarżący podniósł również, iż Sąd pierwszej instancji nieprawidłowo uznał, że rzekome zatrudnienie go na podstawie art. 10 ust. 9 Karty Nauczyciela uniemożliwiało mu rozpoczęcie awansu zawodowego. Przepis ten, stanowi bowiem jedynie, że w przypadku, o którym mowa w ust. 7, jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia osoby posiadającej wymagane kwalifikacje, można za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny zatrudnić nauczyciela, który nie spełnia warunku wymienionego w ust. 5 pkt 5. Regulacji takiej zatem nie zawiera. Dopiero z ust. 10 tego artykułu wynika, że do nauczycieli zatrudnionych na podstawie ust. 9 nie stosuje się przepisów rozdziału 3a. Dla celów płacowych nauczyciele ci są traktowani jak nauczyciele stażyści. Skarżący podkreślił jednak, że w ust. 5 tego artykułu jest mowa o nauczycielach mianowanych i dyplomowanych, natomiast on do żadnej z tych kategorii nie należał.W ocenie skarżącego, podstawą jego zatrudnienia nie mógł być również art. 10 ust. 3 Karty Nauczyciela, gdyż przepis ten odnosi się do nauczycieli stażystów, którzy muszą odbyć staż przed uzyskaniem stopnia nauczyciela kontraktowego. Przepis ten nie może zatem odnosić się do nauczycieli zatrudnianych w trybie art. 9a ust 3 Karty Nauczyciela, którzy są zwolnieni od odbywania takiego stażu i uzyskują stopień nauczyciela kontraktowego z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole. W przedmiotowej sprawie może mieć zastosowanie jedynie przepis art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela, który zdaniem skarżącego dobrze koresponduje z treścią art. 7 ust 1a i 1b ustawy o systemie oświaty i jego sytuacją prawną. W przepisie tym jest bowiem mowa o zatrudnieniu w przypadku szczególnej potrzeby nauczycieli kontraktowych na czas określony, choć normalnie zgodnie z ust. 4 tego artykułu są oni zatrudniani na czas nieokreślony. Nawet jednak w tym przypadku, jak to wynika z art. 10 ust. 11 Karty Nauczyciela, można odstąpić od stosowania przepisów rozdziału 3a tej ustawy, czyli przepisów o awansie zawodowym, tylko na wniosek zainteresowanego nauczyciela. Tymczasem skarżący takiego wniosku nie składał.Dodatkowo, autor skargi kasacyjnej podniósł zarzut, że Sąd pierwszej instancji nie zauważył, iż wbrew wskazówkom zawartym w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie sygn. akt II SAB/OI 38/05 z dnia 15 września 2005 r. oraz w art. 107 k.p.a., w decyzji administracyjnej pierwszej instancji zabrakło adekwatnego do sytuacji ustosunkowania się do przepisów rozdziału 3a Karty Nauczyciela oraz powołania art. 9b ust. 6 jako podstawy decyzji. Podobną wadą obarczona jest decyzja administracyjna drugiej instancji, w której nadto brak dostatecznie precyzyjnego pouczenia co do środka odwoławczego.Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:Zgodnie z art. 183 § 1 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej. Wyjątkiem od tej zasady jest obowiązek wzięcia z urzędu pod uwagę jedynie okoliczności wymienionych w § 2 art. 183 P.p.s.a. stanowiących podstawę nieważności postępowania. W rozpoznawanej sprawie przesłanki nieważności postępowania nie występują. Przystępując do oceny zarzutu skargi kasacyjnej naruszenia wskazanych w petitum i w jej uzasadnieniu przepisów prawa materialnego przez ich błędną wykładnię stwierdzić należy, iż jest on zasadny aczkolwiek nie wszystkie podniesione argumenty są trafne.Na wstępie wskazać należy, że podstawą odmowy nadania F. B. stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego stanowiło uznanie, że skoro w dniu 1 września 2003 r. nie posiadał on odpowiedniego przygotowania pedagogicznego, to nie spełniał wymagań kwalifikacyjnych i z tego względu za zgodą [...] Kuratora Oświaty został zatrudniony w Zespole Szkół [...] w N. na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony w oparciu o przepis art. 7 ust. 1a i 1b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Zatrudnienie nastąpiło na zasadach określonych w Kodeksie pracy, a więc nie podlegał on przepisom Karty Nauczyciela regulującym awans zawodowy nauczyciela. Odpowiednio miały do niego zastosowanie tylko przepisy Karty Nauczyciela dotyczące tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć edukacyjnych nauczycieli oraz wynagrodzenia jak dla nauczyciela kontraktowego.Istota sprawy sprowadzała się zatem do wyjaśnienia, czy skarżący będący wcześniej nauczycielem akademickim przez ponad 25 lat nawiązując z dniem 1 września 2003 r. stosunek pracy w wymienionej na wstępie szkole uzyskiwał bądź nie z tym dniem stopień nauczyciela kontraktowego.Sąd pierwszej instancji kontrolując legalność zaskarżonej decyzji nie ograniczył się do oceny zasadności odmowy nadania skarżącemu stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego lecz rozważał w oparciu o jakie przepisy Karty Nauczyciela bądź też ustawy o systemie oświaty był on zatrudniony. W konsekwencji stwierdził, iż niezależnie od tego, czy był on zatrudniony w oparciu o przepis art. 10 ust. 9 Karty Nauczyciela, czy też w trybie art. 7 ust. 1a i 1b ustawy o systemie oświaty to fakt, iż nie posiadał on odpowiedniego przygotowania pedagogicznego powodował, że nie miał on wymaganych kwalifikacji określonych w art. 9 ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela i z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole, tj. 1 września 2003 r. nie mógł uzyskać z mocy prawa stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego (art. 9a ust. 3 Karty Nauczyciela).Stosownie do treści art. 9a ust. 3 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela nauczyciele akademiccy legitymujący się co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole wyższej lub osoby posiadające co najmniej pięcioletni okres pracy i znaczący dorobek zawodowy uzyskują z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole stopień nauczyciela kontraktowego.Analiza tego przepisu prowadzi do wniosku, że jeżeli nauczyciel akademicki spełnia warunki określone w tym przepisie to z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole uzyskuje z mocy prawa stopień nauczyciela kontraktowego. Zatem decyzja o nadaniu mu stopnia nauczyciela kontraktowego ma jedynie charakter potwierdzający fakt uzyskania tego stopnia z mocy samej ustawy z dniem zatrudnienia w szkole. Oznacza to, iż niniejsza regulacja wyłącza konieczność realizacji awansu zawodowego w trybie przepisów ogólnych Karty Nauczyciela.Autor skargi kasacyjnej trafnie wskazał, iż dla nauczycieli akademickich legitymujących się co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole wyższej i podejmujących pracę w szkołach publicznych stworzono preferencje i zapewniono im szybszy awans zawodowy w porównaniu z absolwentami szkół wyższych podejmującymi pracę po raz pierwszy. Tak więc dla tych dwóch kategorii nauczycieli na początkowym etapie wyznaczono odrębne ścieżki awansu. Nauczyciel nieposiadający stopnia awansu zawodowego z dniem nawiązania stosunku pracy uzyskuje stopień nauczyciela stażysty, zaś nauczyciel akademicki legitymujący się co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole wyższej (lub osoba posiadająca co najmniej pięcioletni okres pracy i znaczący dorobek zawodowy) uzyskuje z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole stopień nauczyciela kontraktowego. Podkreślić należy, iż także w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. Nr 260, poz. 2593) określono odrębne wzory decyzji administracyjnych na stopień nauczyciela kontraktowego.Powyższe rozważania upoważniają do stwierdzenia, iż dokonana przez Sąd pierwszej instancji wykładnia art. 9a ust. 3 Karty Nauczyciela warunkująca możliwość uzyskania przez nauczyciela akademickiego legitymującego się co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole wyższej stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego od spełnienia wymagań określonych w art. 9 ust. 1 pkt 1 w tym odpowiedniego przygotowania pedagogicznego była błędna.Wadliwość ta dotyczyła również wykładni art. 7 ust. 1a i ust. 1b ustawy z dnia 7 września 19991 r. o systemie oświaty. Zgodnie z tym przepisem w uzasadnionych przypadkach w szkole publicznej może być za zgodą kuratora oświaty zatrudniona osoba niebędąca nauczycielem, posiadająca przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć. Osobę tę zatrudnia się na zasadach określonych w Kodeksie pracy, z tym, że do osób tych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć edukacyjnych nauczycieli oraz ustala wynagrodzenie jak dla nauczyciela kontraktowego. Z przepisu tego wynika, że dyrektor szkoły za zgodą kuratora oświaty może zatrudnić osobę niebędącą nauczycielem, a więc osobę nieposiadającą kwalifikacji nauczycielskich na zasadach określonych w Kodeksie pracy. Sąd pierwszej instancji prawidłowo uznał, że do osoby tej nie stosuje się przepisów Karty Nauczyciela z wyjątkiem przepisów dotyczących wymiaru zajęć i wynagrodzenia. Nie mają jednak do nich zastosowania pozostałe przepisy Karty Nauczyciela w tym przepisy rozdziału 3a dotyczące awansu zawodowego nauczycieli. Nietrafny jest zatem zarzut skargi kasacyjnej błędnej wykładni art. 5a ust. 3 ustawy o systemie oświaty, gdyż art. 7 ust. 1a i ust. 1b są przepisami szczególnymi w stosunku do art. 5a ust. 3 tej ustawy.Jednakże uszło uwadze Sądu pierwszej instancji, iż z akt administracyjnych wynikało, że skarżący był nauczycielem akademickim ponad 25 lat i legitymował się stopniem naukowym doktora. Brak było więc podstaw do uznania, iż był on osobą "niebędącą nauczycielem" i przepis art. 7 ust. 1a i 1b ustawy o systemie oświaty miał do niego zastosowanie. Zatem dokonana przez organy i podzielona przez Sąd pierwszej instancji wykładnia powołanych wyżej przepisów była błędna.Naczelny Sąd Administracyjny pominął w swoich rozważaniach zarzut błędnej wykładni art. 10 ust. 9 Karty Nauczyciela, gdyż przedmiotem sprawy była kwestia awansu zawodowego skarżącego, tj. odmowa nadania mu stopnia nauczyciela kontrak