Jak pomóc zwalnianym nauczycielom?

KONFERENCJA PRASOWA ZNP

16 października Sławomir Broniarz, prezes ZNP zaproponował na konferencji prasowej systemowe rozwiązania przeciwdziałające bezrobociu pedagogów:

1.         Przekwalifikowywanie się nauczycieli, którzy utracili miejsce pracy lub są zagrożeni jego utratą

2.         Przekształcanie małych szkół wiejskich w szkoły środowiskowe, czyli centra edukacji i kultury

3.         Upowszechnienie doradztwa edukacyjno-zawodowego

I Przekwalifikowywanie się nauczycieli, którzy utracili miejsce pracy lub są zagrożeni jego utratą

ZNP proponuje następujące kierunki przekwalifikowania: • doradca zawodowy w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej • asystent nauczyciela w klasie • asystent rodzinny • nauczyciel dorosłych  •   animator środowiskowy • nauczyciel etyki.

II Przekształcanie małych szkół wiejskich w szkoły środowiskowe, czyli centra edukacji i kultury

Idea szkół środowiskowych, zwanych także otwartymi nie jest oczywiście nowa, choć przechodziła różne modyfikacje wynikające ze zmieniających się warunków cywilizacyjnych. Najogólniej rzecz ujmując, szkoła środowiskowa ma być placówką dydaktyczno-wychowawczą, oferującą zajęcia edukacyjne i kulturalne dla osób w wieku od 0 do 100 lat. Jej koncepcja powinna łączyć w sobie najlepsze doświadczenia pedagogiczne z ideą uczenia się przez całe życie (LLL). W Polsce idea szkół otwartych ma długą tradycję, rozwinęła ją twórczyni polskiej pedagogiki społecznej Helena Radlińska. W latach siedemdziesiątych odwołując się, m.in. do jej dorobku naukowego, próbowano stworzyć założenia pod zbiorcze szkoły gminne i szkoły osiedlowe.

Wydaje się, że – paradoksalnie – idea szkoły środowiskowej ma dziś większe szanse na urzeczywistnienie niż kiedykolwiek w przeszłości. Nic więc dziwnego, że wracają do niej i próbują ją implementować, w całości lub częściowo, politycy i władze oświatowe w różnych krajach – Danii, Francji, Anglii czy Norwegii. Wynika to m.in. z konieczności objęcia edukacją coraz większych grup osób dorosłych.

Jakimi zasadami powinna się kierować szkoła środowiskowa?

- Szkoła jest placówką publiczną i powstaje na mocy porozumienia z lokalnymi władzami samorządowymi; celem szkoły jest wykorzystanie całej otaczającej szkołę rzeczywistości społecznej do realizacji zadań wychowawczych i opiekuńczych;

- stanowi centralny ośrodek sieci złożonej z lokalnych instytucji, które podejmują jakiekolwiek aktywności o charakterze kształceniowym, wychowawczym, opiekuńczym, kulturowym czy oświatowym;

- łączy w sobie różne placówki wychowawcze, edukacyjne i kulturalne,

- w szkole obowiązują standardy służące przeciwdziałaniu dyskryminacji. Szkoła spełnia wszelkie kryteria „Szkoły promującej zdrowie”, ściśle współpracuje z lokalnymi ośrodkami służby zdrowia. Szkoła jest szkołą działającą na rzecz zrównoważonego rozwoju – działa według opracowanych we współpracy z lokalnym samorządem standardów ekologicznych;

- nauka w szkole opiera się na zasadzie wzajemności, która polega także na tym, że dorośli uczą dzieci, a dzieci uczą dorosłych (np. uczniowie uczą obsługi komputera osoby 50+);

- szkoła jest miejscem działań twórczych, inspiruje lokalne inicjatywy i projekty służące zwiększeniu dostępu do kultury i do szerszego uczestnictwa w niej.

Taką szkołę powoływałyby do życia różne środowiska lokalne przy zaangażowaniu i wsparciu przede wszystkim resortów edukacji, pracy, a także we współpracy z innymi ministerstwami: Rozwoju Regionalnego, Administracji i Cyfryzacji, Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Zdrowia, Finansów, we współpracy ze środowiskiem akademickim; ze szkołami próbującymi realizować założenia szkół środowiskowych (Dzierżoniów); z instytucjami zajmującymi się kształceniem dorosłych, aktywizacją bezrobotnych etc.

III Upowszechnienie doradztwa edukacyjno-zawodowego

Edukacja i odpowiednie doradztwo postrzegane są jako instrument do pokonywania trudności i wsparcia w przemianach społecznych. Istotne wydaje się jednak być to, aby wysokiej jakości poradnictwo w związku z kształceniem i doskonaleniem zawodowym oraz zawodem w swoich założeniach i koncepcjach w sposób kompleksowy sprostało zapotrzebowaniu jednostek i społeczeństwa. Należy zwrócić uwagę także na jakość poradnictwa i usług doradczych oraz ich warunki ramowe.

Szczególną potrzebę podjęcia działań związki zawodowe postrzegają w następujących obszarach: • lepsze kształtowanie przejścia między światem edukacji a światem pracy • stworzenie lepszych instytucji wspomagających, szczególnie dla osób ze środowisk defaworyzowanych • poprawę przepustowości wewnątrz systemów edukacyjnych • lepsze zazębianie się narodowych ofert kształcenia ustawicznego • zwiększenie udziału w doskonaleniu zawodowym, na przykład przez rozległą ofertę doradztwa szkoleniowego.

Związek domaga się utworzenia miejsc pracy dla doradców zawodowych w gimnazjach oraz szkołach ponadgimnazjalnych, a także w zakładach pracy. Potrzebne są nie tyle kursy i szkolenia dla osób zainteresowanych przekwalifikowaniem się, ale przede wszystkim środki na stworzenie miejsc pracy dla doradców zawodowych.

Działania ZNP

Giełda pracy dla nauczycieli

Od nowego roku ZNP chce uruchomić Portal pracy dla nauczycieli – internetową giełdę pracy w celu ułatwienia nawiązywania kontaktów pomiędzy pracodawcami i nauczycielami poszukującymi zatrudnienia. Będzie ona skierowana do wszystkich osób zatrudnionych w szeroko rozumianej oświacie a poszukujących nowego miejsca pracy oraz do pracodawców – nie tylko z sektora samorządowego – poszukujących kompetentnych pracowników wśród nauczycieli. Portal dawałby m.in. możliwość bezpłatnego zamieszczenia ogłoszenia i jego edycji, korzystania z bazy CV, banku kadr, systemu wyszukiwania ofert w całej Polsce (a także w krajach sąsiadujących z Polską, w których działają związki zawodowe współpracujące z ZNP).

Rozmiar klasy ma znaczenie – kampania ZNP

Wiele badań wskazuje, że w mniejszych klasach dzieci uczą się więcej, a nauczyciele zauważają mniej problemów z dyscypliną uczniów w czasie lekcji. Ponadto nauka w małych klasach wzmacnia osiągnięcia dzieci w wieku wczesnoszkolnym i jest szczególnie korzystna dla uczniów z grup edukacyjnego ryzyka (IBE, 2010).

Pod względem liczby uczniów w klasie, Polska wypada stosunkowo dobrze w porównaniu z innymi krajami OECD (średnia wielkość naszego oddziału klasowego jest mniejsza od średniej dla krajów OECD). Ale już na tle europejskim wypadamy gorzej, bowiem średnia liczba uczniów w klasie gimnazjalnej jest większa od średniej dla krajów UE oraz niewiele mniejsza od średniej dla UE w przypadku szkół podstawowych (IBE, 2012).

Nasza statystyczna klasa liczy 18 osób w szkole podstawowej (w mieście już 22 uczniów); w gimnazjum 22 uczniów (23 w mieście), a w liceum ogólnokształcącym 27 osób. Jak pokazują te dane, sytuacja jest szczególnie niekorzystna w miastach oraz w liceach, gdzie mamy do czynienia z dużymi klasami.

Niepokojący jest również fakt, że pomimo niżu demograficznego, liczba uczniów w klasach nie zmniejsza się. Wręcz przeciwnie, często rośnie, bo wiele samorządów ustalając limit, kieruje się czynnikiem ekonomicznym.

Dlatego ZNP uważa, że powinien funkcjonować maksymalny limit uczniów w klasie, by zapobiec sytuacjom, w których samorządy z powodu oszczędności będą dostawiać ławki w salach zamiast organizować zajęcia w mniej licznych oddziałach. ZNP rozpoczyna kampanię pod hasłem „Rozmiar klasy ma znaczenie. Nie pozwólmy, by edukacja płaciła za kryzys!”.